به گزارش مشرق، روز گذشته جواد اوجی وزیر نفت با اشاره به وضعیت تولید و مصرف فرآورده‌های نفتی در ایران عنوان کرد: با تدابیر وزارت نفت شاهد واردات بنزین و گازوئیل در سال آینده نخواهیم بود.
این اظهارنظر وزیر نفت درحالی است که طبق آمار گمرک میزان صادرات بنزین ایران در سال گذشته حدود ۳ میلیارد دلار بوده است که یک رکورد بی‌نظیر محسوب میشود.
حال یک سوال جدی در اذهان عمومی ایجاد شده است؛ چگونه ایران که در چند سال گذشته در صادرات بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی رکوردشکنی می‌کرد، هم‌اکنون نگران واردات سوخت شده است؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بررسی شود، چه عواملی باعث شد که ایران به باشگاه صادرکنندگان بنزین و گازوئیل بپیوندد و حال چه تغییراتی در این عوامل ایجاد شده است.
*چگونه ایران تبدیل به صادرکنندگان بنزین و گازوئیل شد؟
تصویر ۱ فراز و نشیب‌های تولید و مصرف بنزین در کشور در سال‌های مختلف و پیش‌بینی وضعیت آینده را نشان میدهد. همانطور که مشاهده میشود ایران تا قبل از سال ۹۸ واردکننده بنزین بوده است، ولی در بازه زمانی سه ساله ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ تحت تاثیر سه عامل به جمع صادرکنندگان بنزین ملحق میشود:
- با راه‌اندازی هر سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بهمن‌ماه ۱۳۹۷، به میزان روزانه ۴۰ میلیون لیتر به تولید بنزین کشور در آستانه سال ۹۸ افزوده شد.
- اصلاح قیمت بنزین در آبان‌ماه سال ۹۸ مصرف بنزین را تا سقف ۲۵ میلیون لیتر در روز کاهش داد. البته تاثیرگذاری اصلاح قیمت بر مصرف بنزین با گذر زمان با نرخ تورم تعدیل شد.
- شیوع کرونا در اواخر سال ۹۸ و اعمال سیاست‌های فاصله‌گذاری اجتماعی نیز بر کاهش مصرف بنزین در کشور اثرگذار بود.
بدین ترتیب دولت دوازدهم تحت تاثیر این سه عامل توانست برای صادرات بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی اقدام کند.
تصویر ۱
*چرا ایران در آستانه واردات بنزین و گازوئیل قرار گرفته است؟
حال ببینیم اثرگذاری این سه عامل در دولت سیزدهم چه تغییری کرده است:
- دولت تدبیر و امید میراث‌دار طرح پالایشی ستاره خلیج فارس بود که طبق اسناد با پیشرفت ۷۵ درصدی توسط دولت نهم و دهم تحویل داده شد، اما به دلیل عدم اعتقاد بیژن زنگنه وزیر سابق نفت به احداث پالایشگاه، در طول ۸ سال گذشته هیچ طرح پالایشی در دستور کار قرار نگرفت که دولت سیزدهم بتواند با تکمیل آن و «افزایش تولید بنزین»، جایگاه ایران در باشگاه صادرکنندگان سوخت را حفظ کرده و حتی ارتقا دهد.
- شیوه فاجعه‌بار اصلاح قیمت بنزین در دولت دوازدهم، عملا دست دولت سیزدهم را برای هرگونه اقدام کارشناسی در این حوزه بست، در نتیجه دولت نمی‌تواند بر کنترل و کاهش مصرف بنزین از این طریق حساب باز کند.
- با روی کارآمدن دولت سیزدهم، واکسیناسیون عمومی جامعه به صورت گسترده انجام شد و بدین ترتیب با حذف محدودیت‌ها دوباره مصرف بنزین در کشور افزایش یافت.
طبق آمار، میانگین تولید و مصرف بنزین و گازوئیل در سال ۱۴۰۱ سربه‌سر خواهد شد و از سال‌های بعد در صورت تداوم روند فعلی ایران مجبور به واردات بنزین و گازوئیل خواهد شد. البته این ادعا با فرض تداوم شرایط فعلی است و باید منتظر اقدامات مقابله‌ای وزارت نفت دولت سیزدهم ماند.
۱۷:۲۰ - ۱۴۰۰/۱۲/۱۶
۲۲:۰۲ - ۱۴۰۰/۱۲/۱۶
